ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΡΜΟΝΙΑ (ΜΕΡΟΣ 7ο)

ΠΩΣ ΟΙ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΙΣ ΕΠΙΔΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Τι σημαίνει καλή συναισθηματική υγεία;

Οι άνθρωποι με καλή συναισθηματική υγεία έχουν επί­γνωση των σκέψεων, των συναισθημάτων και των συμπεριφορών τους. Έχουν μάθει υγιείς τρόπους να αντιμετωπίζουν την πίεση και τα προβλήματα, που απο­τελούν μέρος της ζωής. Αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους και έχουν υγιείς σχέσεις.

Εντούτοις, πολλές καταστάσεις που συμβαίνουν στη ζωή σας μπορούν να αναστατώσουν τη συναισθηματική σας υγεία και να οδηγήσουν σε έντονα συναισθήματα θλί­ψης, πίεσης ή ανησυχίας. Αυτές οι καταστάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν την απώλεια μιας εργασίας, ένα παιδί που φεύγει ή γυρίζει αργά σπίτι, την αντιμετώπιση του θανάτου ενός αγαπημένου προσώπου, ένα διαζύγιο ή ένα γάμο, μια ασθένεια ή έναν τραυματισμό, μια προα­γωγή στην εργασία, οικονομικά προβλήματα, μια μετα­κόμιση ή ένα νεογέννητο. Οι «καλές» αλλαγές μπορούν να είναι εξίσου αγχωτικές με τις «κακές» αλλαγές.

Πώς μπορούν οι συγκινήσεις μου να έχουν επι­πτώσεις στην υγεία μου;

Το σώμα σας ανταποκρίνεται στον τρόπο που σκέφτε­στε, αισθάνεστε και ενεργείτε. Αυτό ονομάζεται συχνά (mind-body connection) «σύνδεση μεταξύ νου και σώματος». Όταν έχετε ένταση, άγχος ή ταραχή, το σώμα σας προσπαθεί να σας πει ότι κάτι δεν είναι σωστό. Παραδείγματος χάριν, η υψηλή πίεση αίματος ή ένα έλκος στομάχου μπορεί να αναπτυχθούν μετά από ένα ιδιαίτερα αγχωτικό γεγονός, όπως είναι ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου. Τα ακόλουθα συμπτώματα μπο­ρεί να αποτελούν σωματικές ενδείξεις ότι η συναισθημα­τική σας υγεία δεν είναι ισορροπημένη:

❖    Πόνος στην πλάτη

❖    Αλλαγή στην όρεξη

❖    Θωρακικός πόνος

❖    Δυσκοιλιότητα ή διάρροια

❖    Ξηρό στόμα

❖    Έντονη κούραση

❖    Γενικοί πόνοι

❖    Πονοκέφαλοι

❖    Υψηλή πίεση αίματος

❖    Αϋπνία

❖    Ζαλάδα

❖    Ταχυπαλμία (το συναίσθημα ότι η καρδιά σας κάνει αγώνα δρόμου)

❖    Σεξουαλικά προβλήματα

❖    Δυσκολία στην αναπνοή

❖    Δύσκαμπτος αυχένας

❖    Έντονος Ιδρώτας

❖    Αναστατωμένο στομάχι

❖    Αύξηση ή απώλεια βάρους

Η κακή συναισθηματική υγεία μπορεί να αποδυ­ναμώσει το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματός σας, αυξάνοντας τις πιθανότητες να πάθετε κρυολόγημα και άλλες μολύνσεις κατά τη διάρκεια των συναισθημα­τικά δύσκολων περιόδων. Επίσης, όταν αισθάνεστε ένταση, άγχος ή ταραχή, ίσως δεν φροντίζετε την υγεία σας όσο καλά θα έπρεπε. Ίσως δεν έχετε διάθεση να γυμνασθείτε, να τραφείτε σωστά ή να πάρετε τα φάρμα­κα που σας έχει γράψει ο γιατρός σας. Μερικοί άνθρω­ποι κάνουν κακή χρήση (κατάχρηση) οινοπνεύματος, τσιγάρου ή ναρκωτικών στην προσπάθεια τους να νιώσουν καλύτερα.

Γιατί ο γιατρός μου πρέπει να ξέρει για τα συναι­σθήματα μου;

Ίσως δεν έχετε συνηθίσει να συζητάτε με τον γιατρό σας για τα συναισθήματα ή για τα προβλήματά της προσω­πικής σας ζωής, που προκαλούν τα αρνητικά σας συναι­σθήματα. Αλλά θυμηθείτε ότι μπορεί ο γιατρός να μην έχει την ικανότητα να καταλάβει ότι έχετε στρες, άγχος ή ταραχή, αν δεν τα μοιραστείτε μαζί του. Είναι σημα­ντικό να είστε ειλικρινής με τον γιατρό σας, αν έχετε αρνητικά συναισθήματα. Καταρχάς ο γιατρός σας πρέ­πει να βεβαιωθεί ότι δεν είναι άλλα προβλήματα υγείας που προκαλούν τα σωματικά σας συμπτώματα. Αν τα συμπτώματά σας τελικά δεν προκαλούνται από προβλήματα υγείας, εσείς και ο γιατρός σας μπορείτε να εξετά­σετε τις πιθανές συναισθηματικές αιτίες των συμπτωμά­των σας. Ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει τρόπους να θεραπεύσετε τα σωματικά σας συμπτώματα και να συνεργαστεί μαζί σας για να βελτιώσετε τη συναισθημα­τική σας υγεία.

Αν τα αρνητικά σας συναισθήματα είναι τόσο ισχυρά που σας εμποδίζουν να χαίρεστε τη ζωή σας και δεν φεύ­γουν, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μιλήσετε με τον για­τρό σας (ή με τον ψυχολόγο). Μπορεί να έχετε κατάθλι­ψη. Η κατάθλιψη μπορεί να αντιμετωπιστεί με συμβου­λευτική, με φάρμακα ή και με τα δύο.

Πώς μπορώ να βελτιώσω τη συναισθηματική υγεία μου;

Καταρχάς, προσπαθήστε να αναγνωρίσετε τα συναισθήματά σας και την αιτία τους. Η συνειδητοποίηση των αιτίων της θλίψης, του άγχους και της στεναχώριας θα σας βοηθήσει να διαχειριστείτε τη συναισθηματική σας υγεία. Ακολουθούν μερικές άλλες χρήσιμες συμβουλές.

Εκφράστε τα συναισθήματα σας με κατάλληλους τρόπους.

Αν κρατήσετε μέσα σας τα συναισθήματα της πίεσης, της θλίψης ή του άγχους, τα σωματικά προβλήματα θα χειροτερεύουν. Δεν είναι κακό να γνωστοποιήσετε στους αγαπημένους σας πότε κάτι σας ενοχλεί. Ωστόσο, λάβε­τε υπόψη σας ότι η οικογένεια και οι φίλοι σας μπορεί να μην είναι σε θέση να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τα συναισθήματά σας με κατάλληλο τρόπο. Σε τέτοια περίπτωση, ζητήστε βοήθεια από κάποιον εκτός της οικογένειας, π.χ. από τον οικογενειακό σας γιατρό, από έναν σύμβουλο ή από έναν ψυχολόγο -για συμβουλές και υποστήριξη-, ώστε να βελτιώσετε τη συναισθηματική σας υγεία.

Ζήστε μια ισορροπημένη ζωή.

Προσπαθήστε να μην βασανίζεστε με τα προβλήματα στην εργασία, στο σχολείο ή στο σπίτι. Αυτό δεν σημαί­νει ότι πρέπει να προσποιείστε ότι είστε ευτυχισμένοι, όταν αισθάνεστε πιεσμένοι, ανήσυχοι ή στεναχωρημένοι. Είναι σημαντικό να αντιμετωπίσετε αυτά τα αρνητι­κά συναισθήματα, αλλά προσπαθήστε επίσης να εστιά­ζετε στα θετικά πράγματα της ζωής σας. Μπορείτε να κρατήσετε ένα ημερολόγιο στο οποίο να σημειώνετε αυτά που σας δημιουργούν ευτυχία ή ηρεμία. Έρευνες έχουν δείξει ότι μια θετική αντίληψη των πραγμάτων μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής σας και να σας δώσει καλύτερη υγεία. Επιπλέον, μπορεί να χρειάζεται να αποφύγετε αυτά που σας αγχώνουν και σας καταβάλ­λουν. Βρείτε χρόνο για τα πράγματα που σας ευχαρι­στούν.

Ηρεμήστε τον νου και το σώμα σας.

Μέθοδοι χαλάρωσης, όπως ο διαλογισμός, είναι χρήσι­μοι τρόποι για να φέρετε τα συναισθήματα σας σε ισορ­ροπία. O διαλογισμός είναι μια μορφή καθοδηγημένης σκέψης. Μπορεί να πάρει πολλές μορφές. Για παράδειγ­μα, μπορείτε να κάνετε διαλογισμό με την άσκηση ή με βαθιές αναπνοές. Ζητήστε από τον οικογενειακό σας γιατρό συμβουλές για μεθόδους χαλάρωσης.

Φροντίστε τον εαυτό σας.

Για να έχετε καλή συναισθηματική υγεία, είναι σημαντι­κό να φροντίσετε το σώμα σας με υγιεινή διατροφή, αρκετό ύπνο και άσκηση, για να απομακρύνετε τη συσσωρευμένη ένταση. Αποφύγετε το υπερβολικό φαγητό, τα ναρκωτικά ή το οινόπνευμα. Η χρήση των ναρκωτι­κών ή του οινοπνεύματος προκαλεί άλλα προβλήματα στην οικογένεια και στην υγεία.