Τα ιατρικά λάθη είναι μια από τις κυριότερες αιτίες βλαβών και
θανάτων. Μια πρόσφατη αναφορά του Ιατρικού Ινστιτούτου εκτιμά ότι 44.000 ως
98.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο στα νοσοκομεία των Ηνωμένων Πολιτειών από
ιατρικά λάθη. Αυτό σημαίνει ότι είναι πολύ περισσότεροι οι άνθρωποι που
πεθαίνουν από ιατρικά λάθη παρά από αυτοκινητικά ατυχήματα, από καρκίνο του
στήθους ή από AIDS.
Τα ίδια μέτρα και ερωτήσεις μπορούν να εφαρμοστούν στη φροντίδα του
παιδιού σας, του συντρόφου σας ή κάθε άλλου προσώπου, το οποίο μπορεί εσείς να
στηρίζετε σε θέματα υγείας.
Τι είναι τα Ιατρικά Λάθη;
Τα ιατρικά λάθη μπορεί να περιλαμβάνουν:
❖
Φάρμακα
❖
Χειρουργική
❖
Διάγνωση
❖
Εξοπλισμό
❖
Εργαστηριακά αποτελέσματα
Μπορεί να συμβούν ακόμη και σε ζητήματα ρουτίνας, όπως όταν δίνεται
γεύμα με αλάτι σε νοσηλευόμενο ασθενή, που του απαγορεύεται εντελώς το αλάτι.
Τα περισσότερα λάθη προέρχονται από προβλήματα που δημιουργεί το
πολύπλοκο σύστημα υγείας, που υπάρχει σήμερα. Ωστόσο, λάθη προκύπτουν και από
προβλήματα επικοινωνίας μεταξύ των γιατρών και των ασθενών τους. Για
παράδειγμα, μια πρόσφατη μελέτη του Πρακτορείου Έρευνας και Ποιότητας της
Υγείας βρήκε ότι οι γιατροί συχνά δεν κάνουν τις απαραίτητες ενέργειες, για να
βοηθήσουν τους ασθενείς τους να πάρουν σωστές αποφάσεις. Ασθενείς με έλλειψη
συμμετοχής και πληροφόρησης είναι πιθανόν πιο δύσκολο να αποδεχτούν την επιλογή
του γιατρού τους για θεραπεία και να κάνουν ό,τι χρειάζεται να γίνει για να
πετύχει η θεραπεία.
Τι μπορείτε να κάνετε; Να συμμετέχετε στη φροντίδα της υγείας σας.
1. Ο μοναδικός και σημαντικότερος τρόπος για να προλάβετε τα ιατρικά
λάθη είναι να γίνετε ενεργό μέλος της ομάδας ιατρικής φροντίδας σας. Αυτό
σημαίνει να παίρνετε μέρος σε κάθε απόφαση για την υγεία σας. Έρευνες έχουν
δείξει ότι ασθενείς που συμμετέχουν στη φροντίδα της υγείας τους έχουν
καλύτερα αποτελέσματα. Ακολουθούν μερικές χρήσιμες συμβουλές, βασισμένες σε
πρόσφατη επιστημονική μαρτυρία για το τι δίνει καλύτερα αποτελέσματα.
Φάρμακα
2. Βεβαιωθείτε ότι όλοι οι γιατροί σας γνωρίζουν το κάθε φάρμακο που
παίρνετε. Αυτό συμπεριλαμβάνει συνταγές και άλλα φάρμακα καθώς και συμπληρώματα
διατροφής, όπως βιταμίνες και βότανα. Τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο φέρτε όλα
τα φάρμακα και συμπληρώματα διατροφής στον γιατρό σας. Αυτό θα βοηθήσει τον
γιατρό σας και σας να συζητήσετε και να βρείτε αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα.
Επίσης, θα βοηθήσει τον γιατρό σας να ενημερώσει τον φάκελό σας και να σας
φροντίσει καλύτερα.
3. Βεβαιωθείτε ότι ο γιατρός σας γνωρίζει τις αλλεργίες σας και τις
παρενέργειες που είχατε από κάποια φάρμακα.
Αυτό θα σας βοηθήσει να αποφύγετε ένα φάρμακο που μπορεί να σας
βλάψει.
4. Όταν ο γιατρός σας γράφει μια συνταγή, βεβαιωθείτε ότι μπορείτε να
τη διαβάσετε.
Αν εσείς δεν μπορείτε να διαβάσετε τον γραφικό χαρακτήρα του γιατρού
σας, μπορεί να δυσκολευτεί και ο φαρμακοποιός σας.
5. Ζητήστε πληροφορίες για τα φάρμακά σας, ώστε να είναι όλα κατανοητά -
και κατά τη συνταγογράφηση και όταν τα παίρνετε.
❖
Για τι είναι αυτό το φάρμακο;
❖
Πώς πρέπει να το παίρνω και για
πόσο χρόνο;
❖
Τι παρενέργειες πιθανόν να
υπάρχουν; Τι θα κάνω αν υπάρξουν;
❖
Είναι ασφαλές να το πάρω μαζί με
τα άλλα μου φάρμακα και συμπληρώματα διατροφής;
❖
Ποιες τροφές, ποτά ή
δραστηριότητες πρέπει να αποφεύγω, όταν παίρνω αυτό το φάρμακο;
6. Όταν παραλαμβάνετε το φάρμακό σας από το φαρμακείο, ρωτήστε: «Είναι
αυτό το φάρμακο που μου έγραψε ο γιατρός μου;»
Μια μελέτη του Κολεγίου Φαρμακευτικής και Επιστημών Υγείας της
Μασαχουσέτης βρήκε ότι το 88% των ιατρικών λαθών προέρχεται από λάθος φάρμακο
ή λάθος δόση.
7. Αν έχετε απορίες για τις οδηγίες στην ετικέτα του φαρμάκου σας,
ρωτήστε.
Οι ετικέτες των φαρμάκων μπορεί
να είναι δυσνόητες. Για παράδειγμα, ρωτήστε αν «τέσσερις δόσεις ημερησίως»
σημαίνει να παίρνετε μια δόση κάθε 6 ώρες ή τέσσερις φορές κατά τη διάρκεια των
ωρών που είστε ξύπνιοι.
8. Ρωτήστε τον φαρμακοποιό σας ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να
μετρήσετε ένα υγρό φάρμακο. Επίσης, κάντε του ερωτήσεις, αν δεν είστε σίγουροι
πώς να το πάρετε.
Η έρευνα αναφέρει ότι πολλοί άνθρωποι δεν κατανοούν τον σωστό τρόπο
μέτρησης των υγρών φαρμάκων. Για παράδειγμα, πολλοί χρησιμοποιούν οικιακά
κουταλάκια (δηλαδή κουταλάκια του γλυκού από το σπίτι τους), που συχνά δεν
αποδίδουν τη σωστή ποσότητα υγρού. Ειδικές συσκευές, όπως μετρικές σύριγγες,
βοηθούν να μετριέται η σωστή δόση. Ακόμη περισσότερο βοηθά αν δοθούν οδηγίες
για τη χρήση της σύριγγας.
9. Ζητήστε γραπτές πληροφορίες για τις παρενέργειες που μπορεί να
προκαλέσει το φάρμακό σας.
Αν γνωρίζετε τι μπορεί να συμβεί, μπορείτε να είστε καλύτερα
προετοιμασμένοι στην περίπτωση που συμβεί κάτι μη αναμενόμενο. Με αυτόν τον
τρόπο μπορείτε να αναφέρετε αμέσως το πρόβλημα και να βοηθηθείτε πριν επιδεινωθεί.
Μια έρευνα ανακάλυψε ότι οι γραπτές πληροφορίες για τα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν
τους ασθενείς να αναγνωρίσουν τις παρενέργειες και έτσι να πληροφορήσουν τον
γιατρό ή τον φαρμακοποιό τους.
Νοσηλεία σε νοσοκομείο
ίο. Αν μπορείτε να επιλέξετε,
επιλέξτε ένα νοσοκομείο στο οποίο πολλοί ασθενείς είχαν τη νοσηλεία ή την
εγχείρηση που χρειάζεστε. Η έρευνα αποδεικνύει ότι οι ασθενείς έχουν καλύτερα
αποτελέσματα, όταν νοσηλεύονται σε νοσοκομεία ειδικευμένα για την κατάστασή
τους.
11.
Όταν είστε σε νοσοκομείο,
συνηθίστε να ρωτάτε όλους τους νοσηλευτές, που έρχονται απευθείας σε επαφή μαζί
σας, αν έχουν πλύνει τα χέρια τους.
Το πλύσιμο των χεριών είναι ένας σημαντικός τρόπος πρόληψης της
εξάπλωσης των μολύνσεων σε νοσοκομεία. Κι όμως δεν γίνεται τακτικά ή αρκετά.
Μια πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι, όταν οι ασθενείς έλεγχαν τους νοσηλευτές αν
έχουν πλύνει τα χέρια τους, το νοσηλευτικό προσωπικό έπλενε τα χέρια του
συχνότερα και χρησιμοποιούσε περισσότερο σαπούνι.
12.
Όταν παίρνετε εξιτήριο από
νοσοκομείο, ζητήστε από τον γιατρό σας να σας εξηγήσει τη θεραπεία που θα
ακολουθήσετε στο σπίτι. Αυτό σημαίνει να πληροφορηθείτε για τα φάρμακά σας και
για το πότε μπορείτε να επιστρέψετε στις συνήθεις δραστηριότητές σας. Η έρευνα
αναφέρει ότι κατά το εξιτήριο οι γιατροί νομίζουν ότι οι ασθενείς κατανοούν
περισσότερο -από ό,τι πραγματικά συμβαίνει- το τι πρέπει και το τι δεν πρέπει
να κάνουν, όταν επιστρέψουν στο σπίτι.
Χειρουργείο
ΐ3.Αν πρόκειται να
χειρουργηθείτε, βεβαιωθείτε ότι εσείς, ο γιατρός σας και ο χειρουργός σας
συμφωνείτε και είστε ξεκάθαροι για το τι ακριβώς πρόκειται να γίνει.
Εγχείρηση σε λάθος πλευρά του σώματος (για παράδειγμα, στο αριστερό
γόνατο αντί για το δεξί) είναι σπάνια. Αλλά ακόμη και η μία φορά είναι συχνά
αρκετή. Τα καλά νέα είναι ότι η εγχείρηση σε λάθος πλευρά μπορεί να προληφθεί
100%. Η Αμερικανική Ακαδημία Ορθοπεδικών Χειρουργών ενθαρρύνει τα μέλη της να
γράφουν πριν από την εγχείρηση τα αρχικά τους πάνω στην πλευρά του σώματος που
πρόκειται να χειρουργηθεί.
Τι άλλο μπορείτε να κάνετε
14.
Εκφράστε τις απορίες και τους
προβληματισμούς σας. Έχετε το δικαίωμα να ρωτάτε οποιονδήποτε ασχολείται με τη
φροντίδα σας.
15.
Βεβαιωθείτε ότι κάποιος, π.χ. ο
προσωπικός σας γιατρός, επιβλέπει τη φροντίδα σας.
Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, αν έχετε πολλά προβλήματα υγείας ή
αν είστε σε νοσοκομείο.
16.
Βεβαιωθείτε ότι όλοι όσοι
ασχολούνται με τη φροντίδα της υγείας σας γνωρίζουν ό,τι χρειάζεται για σας.
Μην συμπεραίνετε ότι ο καθένας
γνωρίζει όλα όσα χρειάζεται.
17.
Ζητήστε από ένα μέλος της
οικογένειας ή από ένα φίλο να βρίσκεται κοντά σας και να είναι ο συμπαραστάτης
σας (κάποιος που μπορεί να βοηθήσει και να μιλήσει εκ μέρους σας, αν εσείς δεν
μπορείτε). Ακόμη κι αν θεωρείτε ότι δεν χρειάζεστε βοήθεια τώρα, μπορεί να
χρειαστείτε αργότερα.
18.
Το «περισσότερο» δεν είναι πάντα
το καλύτερο.
Είναι καλό να μάθετε γιατί απαιτείται μια εξέταση ή μια θεραπεία και
πώς μπορεί να σας βοηθήσει. Θα μπορούσατε να την αποφύγετε.
19.
Αν κάνετε μια εξέταση, μην
θεωρείτε ότι το να μην γνωρίζετε είναι καλύτερο.
Ζητήστε τα αποτελέσματα.
20.
Πληροφορηθείτε για την κατάστασή
σας και για τη θεραπεία σας ρωτώντας τον γιατρό και τους νοσηλευτές και
χρησιμοποιώντας άλλες αξιόπιστες πηγές.
Για παράδειγμα, συστάσεις θεραπείας βασισμένες στις πιο πρόσφατες επιστημονικές μαρτυρίες είναι διαθέσιμες από το National Guidelines Clearinghouse at http://www.guideline.gov.
Ρωτήστε
τον γιατρό σας αν η θεραπεία σας είναι βασισμένη στις τελευταίες μαρτυρίες.