ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΡΜΟΝΙΑ (ΜΕΡΟΣ 34ο)

Καρδιακή Ανεπάρκεια (Συγκοπή)

Τι είναι η καρδιακή ανεπάρκεια;

Άσχετα από το πώς ακούγεται, ο όρος «καρδιακή ανεπάρκεια» απλώς σημαίνει ότι η καρδιά σου δεν αντλεί το αίμα τόσο καλά όσο θα έπρεπε. Δεν σημαίνει ότι η καρδιά έχει σταματήσει να δου­λεύει ή ότι έχεις πάθει έμφραγμα. Καλείται επίσης και υπεραιμική ή συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια. Σαν υπεραιμία ή συμφόρη­ση εδώ εννοούμε ότι το αίμα συσσωρεύεται στο σώμα, επειδή ακριβώς δεν γίνεται η σωστή άντληση από την καρδιά.

Τι προκαλεί την καρδιακή ανεπάρκεια;

Η καρδιακή ανεπάρκεια έχει πολλές και διαφορετικές αιτίες. Μερικές φορές η πραγματική αιτία δεν μπορεί να βρεθεί. Τα πιο συχνά αίτια μπορούν να συνοψιστούν στα παρακάτω:

❖ Στένωση των στεφανιαίων αρτηριών (στενεύουν τα αιμοφόρα αγγεία που οδηγούν στην καρδιά) - συνήθως οι άνθρωποι που έχουν πάθει έμφραγμα υποφέρουν από καρδιακή ανεπάρκεια.

❖ Προβλήματα με τον καρδιακό μυ αυτόν καθ’ εαυτόν (ασθένεια γνωστή σαν μυοκαρδιοπάθεια).

❖ Υψηλή πίεση στο αίμα (ασθένεια γνωστή σαν ‘υπέρταση’).

❖ Προβλήματα με κάποια από τις καρδιακές βαλβίδες.

❖ Ακανόνιστος καρδιακός ρυθμός (καλείται επίσης και ‘αρρυθ­μία’).

❖ Τοξικές ουσίες, όπως το αλκοόλ.

❖ Πρόβλημα με την καρδιά εκ γενετής.

❖ Ο Διαβήτης.

❖ Προβλήματα με τον θυρεοειδή.

Ποια είναι τα συμπτώματα της καρδιακής ανεπάρκειας;

Λίγα είναι τα προβλήματα και τα συμπτώματα που οι άνθρωποι με καρδιακή ανεπάρκεια αντιμετωπίζουν. Τα παρακάτω είναι μερικά από τα προβλήματα που έχουν οι άνθρωποι αυτοί:

❖ Αναπνευστική ανεπάρκεια όταν περπατούν ή όταν ανεβαίνουν σκαλιά.

❖ Αναπνευστική ανεπάρκεια όταν ξαπλώνουν ανάσκελα στο κρε­βάτι.

❖ Όταν ξυπνούν με κομμένη την αναπνοή τη νύχτα.

❖ Γενική κούραση ή αδυναμία.

❖ Πρήξιμο των ποδιών (συνήθως μόνο στις πατούσες ή τους αστραγάλους).

❖ Αρχίζουν να παίρνουν βάρος με γρήγορους ρυθμούς (1 με δυο κιλά τη μέρα για τρεις συνεχόμενες μέρες).

❖ Χρόνιος βήχα.

Καλέστε τον γιατρό σας, αν έχετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα, ιδιαίτερα αν είχατε καρδιακά προβλήματα και στο παρελθόν.

Ποιες είναι οι εξετάσεις (τεστ) που χρειάζεται να κάνω;

Ο γιατρός σας θα διαγνώσει την καρδιακή ανεπάρκεια βασιζόμε­νος στο ιατρικό σας ιστορικό, στα εμφανιζόμενα συμπτώματα και στην επιτόπια εξέταση που θα κάνει. Επίσης, αυτός /ή ίσως δώσει εντολή και για διάφορα άλλα τεστ.

Ποια είναι η πιο ενδεδειγμένη μορφή θεραπείας;

Πολλά μπορούν να γίνουν για τη βελτίωση της αντλητικής ικανό­τητας της καρδιάς και για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, αλλά η πλήρης ίαση της καρδιακής ανεπάρκειας είναι ανέφικτη. Το σπουδαιότερο κομμάτι της θεραπευτικής αγωγής έγκειται στο να ληφθούν υπόψη πιθανά προβλήματα που μπορεί να υποβό­σκουν. Ένα τέτοιο μπορεί να είναι η υψηλή πίεση του αίματος. Η σωστή αντιμετώπιση των συμπτωμάτων περιλαμβάνει, επίσης, και αλλαγές στον τρόπο ζωής καθώς και φαρμακευτική αγωγή. Παρακάτω αναφέρονται μερικά από τα σπουδαιότερα θέματα που χρειάζεται να συζητήσετε με τον γιατρό σας.

❖ Δίαιτα: Μπορεί να σας ζητηθεί να μειώσετε την ποσότητα του αλατιού που χρησιμοποιείτε στο φαγητό σας. Επίσης, μπορεί ο γιατρός σας να σας ζητήσει να συμπεριλάβετε στη δίαιτά σας τρο­φές με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και χοληστερόλη.

❖ Αλκοόλ: Μια απ’ τις συμβουλές του γιατρού σας μπορεί να είναι να μειώσετε την ποσότητα του αλκοόλ που πίνετε.

❖ Σωματική άσκηση: Οι περισσότεροι άνθρωποι που υποφέ­ρουν από καρδιακή ανεπάρκεια μπορούν να συνεχίσουν να γυμνάζουν το σώμα τους, αλλά ο γιατρός σας θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε τον χρόνο και το είδος της άσκησης που μπορείτε να κάνετε.

❖ Σωματικό βάρος: Ο γιατρός σας θα σας πει αν χρειάζεται να χάσετε κάποιο βάρος.

❖ Υποστήριξη από την οικογένεια: Η οικογένειά σας μπορεί να σας δώσει πολύ μεγάλη βοήθεια και να σας στηρίξει σε αυτό.

❖ Άλλες πηγές υποστήριξης: Ο γιατρός σας μπορεί να σας δώσει πληροφορίες σχετικά με διάφορες ομάδες υποστήριξης. Το να μιλάς με ανθρώπους που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήμα­τα βοηθάει πολύ μερικές φορές.

Ποια φάρμακα χρειάζεται να παίρνω;

Πολλά διαφορετικά φάρμακα χρησιμοποιούνται για την αντιμε­τώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας. Μπορεί να χρειαστεί να πάρετε περισσότερα από ένα, ανάλογα με τα συμπτώματα που έχετε. Ο γιατρός σας είναι αυτός που θα συζητήσει μαζί σας γι’ αυτό. Μπορεί, δε, να χρειαστεί κάποιος χρόνος για να βρεθεί το κατάλληλο φάρμακο και η δοσολογία αυτού.

Όταν παίρνετε φάρμακα για καρδιακή ανεπάρκεια, θα χρειαστεί να κάνετε αιματολογικές εξετάσεις για τον έλεγχο του ποτάσσιου στο αίμα καθώς και για τη λειτουργία των νεφρών. Η συχνότητα των αιματολογικών εξετάσεων θα εξαρτηθεί από τον τύπο και τη δύναμη του φαρμάκου που παίρνετε. Πολλοί ασθενείς παίρνουν αυτά τα φάρμακα χωρίς να έχουν ιδιαίτερα προβλήματα.

Όμως, αν ανησυχείτε ή νομίζετε ότι μπορεί να υπάρξουν παρενέρ­γειες, οφείλετε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας. Έχει πολλή μεγάλη σημασία να εκτελείτε επακριβώς τις οδηγίες του γιατρού σας κατά τη λήψη αυτών των φαρμάκων.

Πόσο συχνά χρειάζεται να επισκέπτομαι τον γιατρό μου;

Στις αρχές ίσως να χρειάζεται μια επίσκεψη την εβδομάδα για να μπορεί να ελέγχεται η αντίδραση του οργανισμού σας στα φάρμα­κα. Μετά και αφού ο γιατρός σας έχει διευθετήσει τη δοσολογία του φαρμάκου κι εσείς αισθάνεστε καλύτερα, μπορείτε να αραιώ­σετε τις επισκέψεις σε αυτόν.

Καλέστε τον γιατρό σας όταν έχετε δύσπνοια ή πρήξιμο στα πόδια και τους αστραγάλους. Καλέστε τον, επίσης, όταν αυξάνεται το βάρος σας από 3 έως 5 κιλά μέσα σε χρονικό διάστημα μιας ή δυο ημερών. (Για να παρακολουθείτε το βάρος σας, φροντίστε να ζυγί­ζεστε κάθε πρωί, πριν πάρετε το πρωινό σας κι αφού έχετε πάει στην τουαλέτα).

Τι είναι το έμφραγμα;

Το έμφραγμα, που καλείται και ‘έμφραγμα του μυοκαρδίου’, προκαλείται όταν ένα κομμάτι του καρδιακού μυός καταστρέφεται ή πεθαίνει, όταν δεν λαμβάνει οξυγόνο. Το οξυγόνο μεταφέρεται στην καρδιά από τις αρτηρίες. Τα περισσότερα εμφράγματα προκαλούνται από το κλείσιμο αυτών των αρτηριών. Συνήθως, τα εμφράγματα προκαλούνται από αρτηριοσκλήρυνση και πρόκειται για συσσώρευση λίπους μέσα στην αρτηρία. Αυτή η συσσώρευση μοιάζει με το πουρί που μαζεύεται στους σωλήνες και μειώνει τη ροή του νερού.

Εμφράγματα μπορούν να προκληθούν και από θρόμβους αίματος, που κολλούν σε κάποιο στένωμα της αρτηρίας που οδηγεί στην καρδιά. Θρομβώσεις προκαλούνται, κυρίως, όταν η αρτηριοσκλή­ρυνση έχει κάνει πιο στενή μια αρτηρία.

Πώς γνωρίζω ότι έχω πάθει έμφραγμα;

Ο πόνος του εμφράγματος μοιάζει με κάψιμο ή σφίξιμο στην καρ­διά. Μπορεί, επίσης, να έχετε πάθει έμφραγμα εάν:

❖ Αισθάνεστε αφόρητη πίεση ή πόνο στο στήθος, που συνοδεύε­ται από έντονη εφίδρωση, ναυτία ή εμετό.

❖ Αισθάνεστε έναν πόνο που εκτείνεται από το στήθος ως τη γνάθο, καθώς και μέχρι το αριστερό χέρι ή τον αριστερό ώμο.

❖ Αισθάνεστε έντονο σφίξιμο στο στήθος.

❖ Η αναπνοή σας κόβεται για χρονικό διάστημα που υπερβαίνει τα δυο δευτερόλεπτα.

Μην αψηφήσετε τον πόνο ή τη δυσφορία. Εάν νομίζετε ότι έχετε καρδιακά προβλήματα ή ότι μπορεί να έχετε πάθει έμφραγμα, ζητήστε αμέσως βοήθεια. Όσο πιο γρήγορα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, τόσο περισσότερες είναι και οι πιθανότητες να προλά­βουν οι γιατροί, έτσι ώστε να μην πάθει μεγαλύτερη ζημιά η καρ­διά.

Τι πρέπει να κάνω αν νομίζω ότι έχω πάθει έμφραγμα;

Καλέστε αμέσως ασθενοφόρο, για να σας μεταφέρει στο νοσοκο­μείο. Καθώς περιμένετε την άφιξη του ασθενοφόρου, μασήστε μια ταμπλέτα ασπιρίνης. Μην πάρετε όμως ασπιρίνη, αν είστε αλλερ­γικός σ’ αυτήν.

Εάν αυτό είναι εφικτό, είναι καλύτερα να πάτε σε νοσοκομείο που εξειδικεύεται και έχει τον κατάλληλο εξοπλισμό για ανθρώπους που έχουν πάθει έμφραγμα, μιας και σ’ αυτού του είδους τα ιατρι­κά κέντρα είναι ανά πάσα στιγμή διαθέσιμη και 24 ώρες το 24ωρο η τελευταίου τύπου τεχνολογία γύρω από τα καρδιακά νοσήματα και τα εμφράγματα.

Οι κύριες αιτίες που προκαλούν έμφραγμα είναι:

Το κάπνισμα

Ο διαβήτης

Τα υψηλά επίπεδα χοληστερίνης

Η υψηλή πίεση

Το οικογενειακό ιστορικό εμφραγμάτων

Η αρτηριοσκλήρυνση

Η έλλειψη σωματικής άσκησης

Το υπερβολικό πάχος

Το σεξ για άντρες προχωρημένης ηλι­κίας

Το στρες και το μόνιμο άγχος

Πώς μπορώ να αποφύγω το έμφραγμα;

Μιλήστε με τον οικογενειακό σας γιατρό για το ποιες από τις παραπάνω κύριες αιτίες αφορούν στη δική σας περίπτωση και για το πώς μπορείτε να περιορίσετε τις πιθανότητες καθώς και τον κίνδυνο να πάθετε κάποιο έμφραγμα. Το πιθανότερο είναι ότι ο γιατρός σας θα σας προτείνει να κάνετε κάποιο ή κάποια από τα παρακάτω:

❖ Να κόψετε το κάπνισμα: Ο γιατρός σας μπορεί να σας βοη­θήσει σε αυτό.

❖ Να ξεκινήσετε να τρώτε υγιεινά: Κόψτε τις τροφές που είναι πλούσιες σε κεκορεσμένα λίπη και το αλάτι, για να περιορί­σετε τα επίπεδα της χοληστερίνης στο αίμα καθώς και την πιθα­νότητα δημιουργίας υψηλής πίεσης.

❖ Να ελέγχετε συχνά τα επίπεδα ζαχάρου στο αίμα σας, εάν είστε διαβητικοί.

❖ Να ασκείστε συχνά: Αυτό μοιάζει να είναι κοπιαστικό, ιδιαί­τερα αν έχετε καιρό να ασκηθείτε, προσπαθήστε όμως βαθμιαία να κάνετε για τουλάχιστον τέσσερις φορές την εβδομάδα και για τουλάχιστον 30 λεπτά τη φορά ασκήσεις αεροβικής, συμβατές με την ηλικία και το βάρος σας.

❖ Να χάσετε βάρος, ιδιαίτερα αν είστε υπέρβαροι. Ο γιατρός σας θα σας δώσει τις κατάλληλες συμβουλές και θα προτείνει τους κατάλληλους τρόπους, για να χάσετε τα περίσσια κιλά σας.

❖ Να ελέγχετε τακτικά την πίεση του αίματος, εάν είστε υπερτασικοί.

❖ Να μειώσετε τα επίπεδα του στρες στη ζωή σας: Το στρες είναι κάτι που προσδιορίζεται και έχει να κάνει με τον τρόπο που αντιλαμβάνεται κανείς τα πράγματα και τις καταστάσεις. Εάν κάποιος θεωρεί μια κατάσταση στη δουλειά του ή κάποιο άλλο πρόσωπο ιδιαιτέρως καταπιεστικά, τα συναισθήματα που θα νιώ­σει συχνά έχουν απήχηση και στο σωματικό επίπεδο.

Οι φυσιολογικές αυτές αντιδράσεις που προκαλούνται από το στρες, έχουν να κάνουν κυρίως με την αύξηση του καρδιακού ρυθμού, την αύξηση της πίεσης του αίματος καθώς και με την αύξηση του ρυθμού της αναπνοής. Αυτά τα συμπτώματα προκα­λούνται από την απελευθέρωση της αδρεναλίνης, η οποία στενεύ­ει τις αρτηρίες, με συνέπεια να επιβαρύνεται η καρδιά.

Το αρνητικό στρες είναι ένα από τα κύρια αίτια που συντελούν στη δημιουργία της στεφανιαίας νόσου.

Ο χειρισμός κι ο έλεγχος του στρες αποτελεί μια διαδικασία μάθη­σης. Πρώτα απ’ όλα χρειάζεται να προσδιορίσετε την κυριότερη αιτία από την οποία πηγάζει το στρες σας. Μετά, χρειάζεται να κάνετε τα κατάλληλα εκείνα βήματα για να μπορείτε να αλλάζετε, όποτε είναι δυνατόν, τις καταστάσεις εκείνες που σας προκαλούν στρες. Τέλος, είναι ανάγκη να μάθετε από την αρχή τρόπους που θα σας βοηθήσουν να τα βγάζετε πέρα με το καθημερινό στρες στη ζωή σας.

Οι παρακάτω είναι μερικές υποδείξεις για το πώς να χειρίζεστε καλύτερα το στρες:

❖ Μη χάνετε ενέργεια με το να αφήνετε μικρά πράγματα να σας συγχύζουν: Αλλάξτε τον τρόπο με τον οποίο βλέπετε τα πράγματα ή τις καταστάσεις και ταυτόχρονα εκφράστε ελεύθερα τα ενδιαφέροντά σας.

❖ Βρείτε χρόνο να αποδράσετε από το στρες: Ασκηθείτε, κάνοντας έναν περίπατο πριν το γεύμα, φροντίζοντας να ξεχάσετε τις απογοητεύσεις της ημέρας. Μπορείτε, επίσης, να κάνετε έναν περίπατο μετά τη δουλειά για να χαλαρώσετε. Όλα αυτά βοηθούν πολύ και μειώνουν το στρες.

❖ Φυλαχτείτε από τις παρορμήσεις του «υπεράνθρωπου», που υπάρχει μέσα σας: Θέστε προτεραιότητες, καθορίστε ρεα­λιστικούς στόχους και σταματήστε να κάνετε πολλά.

❖ Βρείτε τον χρόνο να χαλαρώνετε καθημερινά: Μάθετε τεχνικές χαλάρωσης ή απλά βρείτε τον χρόνο να ασχοληθείτε με το αγαπημένο σας χόμπι.

❖ Μη δίνετε τόσο μεγάλη σημασία στην κριτική και στις διαφωνίες: Παραμείνετε σταθεροί σε ό,τι πιστεύετε ότι είναι σωστό αλλά δείξτε ανοχή και στους άλλους.